Οι θέσεις του ΣΥΡΙΖΑ για την παιδεία

Άρθρο της 
Ρένας Παλιούρα – Ξάνθη

Υποψ. βουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ

Η νεοφιλελεύθερη μνημονιακή πολιτική που ασκήθηκε την τελευταία διετία στον χώρο της Παιδείας και της Έρευνας ήταν καταστροφική για τη δημόσια εκπαίδευση όλων των βαθμίδων, πολύ περισσότερο καθώς ήρθε ως συνέχεια των νεοφιλελεύθερων επιλογών των κυβερνήσεων των προηγούμενων χρόνων.

Το μνημόνιο όμως αποτέλεσε τομή. Περισσότερο από ποτέ άλλοτε αμφισβητήθηκε και υπονομεύτηκε η Παιδεία ως δημόσιο αγαθό και μετατράπηκε σε προνόμιο για λίγους, στην κατεύθυνση του «σχολείου και πανεπιστήμιου της αγοράς».

Υποβαθμίστηκε η γενική παιδεία. Καταργήθηκαν ακόμα και τα ελάχιστα προγράμματα στήριξης των παιδιών που συναντούν δυσκολίες στο σχολείο. Υποβαθμίστηκε η ειδική αγωγή. Ιδιωτικοποιήθηκαν ή καταργήθηκαν οργανισμοί (ΠΙ, ΟΣΚ, ΟΕΔΒ, ΙΓΜΕ, ΕΚΚΕ), με σημαντικές επιπτώσεις στην παρεχόμενη εκπαίδευση και έρευνα. Η φωτοτυπία αντικατέστησε τα βιβλία. Το 14% των σχολικών μονάδων καταργήθηκε ή συγχωνεύθηκε. Απαξιώθηκαν οι εκπαιδευτικοί λειτουργοί όλων των βαθμίδων. Μειώθηκε δραματικά το ήδη πενιχρό εισόδημά τους. Εφαρμόστηκε πολιτική αυστηρής λιτότητας και αυταρχισμού στα πανεπιστημιακά και τα τεχνολογικά ιδρύματα. Με τον Ν. 4009/11 επιχειρήθηκε η κατάργηση της συνταγματικά κατοχυρωμένης αυτοδιοίκησης και η διάλυση κάθε ίχνους δημοκρατίας στα ΑΕΙ, η διάσπαση των πτυχίων και η κατεδάφιση των επαγγελματικών δικαιωμάτων. Νέοι επιστήμονες παίρνουν τον δρόμο της μετανάστευσης. Και ενώ η δημόσια παιδεία καταρρέει, με το Μνημόνιο 2 αποφασίζονται νέα μέτρα ακόμα πιο δυσβάσταχτα. Περικόπτονται κι άλλο οι δαπάνες για την πρόσληψη εκπαιδευτικών, ενώ ουσιαστικά καταργείται η φοιτητική μέριμνα.

Η πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ βρίσκεται στον αντίποδα της ακραίας αυτής νεοφιλελεύθερης πολιτικής. Για μας η Παιδεία αποτελεί καθολικό ανθρώπινο δικαίωμα και κοινωνικό αγαθό. Είναι υποχρέωση της πολιτείας να παρέχει Δημόσια Δωρεάν Εκπαίδευση ισότιμα σε όλους, με στόχο την ολόπλευρη ανάπτυξη της προσωπικότητας. Η άρση των ταξικών φραγμών, η απάλειψη των κάθε λογής διακρίσεων και η δωρεάν παροχή δημόσιας παιδείας υψηλού επιπέδου αποτελούν για μας αξιακές στοχεύσεις.

Ο ΣΥΡΙΖΑ από καιρό στοχεύει σε μια συνολική, ριζική εκπαιδευτική μεταρρύθμιση με άξονες: την ανασυγκρότηση όλων των βαθμίδων της εκπαίδευσης, τη θέσπιση δίχρονης υποχρεωτικής προσχολικής αγωγής και 12χρονης υποχρεωτικής εκπαίδευσης, την αναβάθμιση του Λυκείου ως ενιαίας αυτόνομης μορφωτικής βαθμίδας, τη στήριξη της τεχνικής-επαγγελματικής εκπαίδευσης, την κατάργηση των γενικών εξετάσεων και τη μετάβαση προς την ελεύθερη πρόσβαση στην ανώτατη εκπαίδευση. Την υπεράσπιση του δημόσιου αγαθού της δημοκρατικής, δωρεάν πανεπιστημιακής παιδείας, την κατάργηση όλων των διδάκτρων, όπου έχουν επιβληθεί. Την αναβάθμιση των προγραμμάτων σπουδών, τη θωράκιση των πτυχίων και την επαγγελματική αποκατάσταση των αποφοίτων. Την κατοχύρωση της ακαδημαϊκής αυτοτέλειας και της ελευθερίας στην έρευνα και στη διδασκαλία. Την ενίσχυση της έρευνας και των υποδομών της ως μοχλό ανάπτυξης της χώρας. Επισημαίνουμε επίσης ότι η ουσιαστική αναβάθμιση του δημόσιου σχολείου θα καταστήσει περιττή την ιδιωτική εκπαίδευση.

Άμεσο πρόγραμμα για την Παιδεία

1. Κατάργηση όλων των μνημονιακών νόμων για την Παιδεία. Να παγώσουν όλες οι καταργήσεις - συγχωνεύσεις. Καμία απόλυση στην εκπαίδευση. Να σταματήσουν όλες οι περαιτέρω μειώσεις των κονδυλίων για την Παιδεία και την Έρευνα. Καμία απόλυση, κατάργηση της εργασιακής εφεδρείας και όλων των ευέλικτων μορφών εργασίας στην εκπαίδευση.

2. Διασφάλιση της χρηματοδότησης για τις πιεστικές ανάγκες της εκπαίδευσης. Αναπροσαρμογή της διάθεσης των κονδυλίων του ΕΣΠΑ.

3. Εξασφάλιση της λειτουργίας και διοίκησης όλων των τύπων δημόσιας γενικής και τεχνικής επαγγελματικής εκπαίδευσης, καθώς και των ΑΕΙ, τον Σεπτέμβριο. Γιʼ αυτό είναι αναγκαίο να επιλυθούν όλα τα βασικά ζητήματα λειτουργίας τους (σχολικά βιβλία, συγγράμματα, λειτουργικές δαπάνες επαναλειτουργία σχολικών και πανεπιστημιακών βιβλιοθηκών). 25 μαθητές ανά τμήμα για τη δευτεροβάθμια και προοπτικά 20 μαθητές για την πρωτοβάθμια. Προσπάθεια για κάλυψη όλων των αναγκών σε διδακτικό και διοικητικό προσωπικό, καθώς και διασφάλιση της βιωσιμότητας των ερευνητικών κέντρων.

4. Ιδιαίτερο μέλημά μας είναι η άμβλυνση των εκπαιδευτικών και κοινωνικών ανισοτήτων. Πρόγραμμα στήριξης των παιδιών με μαθησιακές και άλλες δυσκολίες, καθώς και των σχολείων που λειτουργούν στις πιο υποβαθμισμένες περιοχές της χώρας. Επαναφορά της ενισχυτικής διδασκαλίας. Δομές αλληλεγγύης και αντιμετώπισης της φτώχειας σε σχολεία και στα ΑΕΙ. Ανασυγκρότηση μαθητικής και φοιτητικής μέριμνας – σίτισης - στέγασης. Δωρεάν προληπτικός υγειονομικός έλεγχος των παιδιών που δεν έχουν υγειονομική περίθαλψη. Αξιοποίηση όλων των ανενεργών κονδυλίων του υπουργείου Παιδείας για την αντιμετώπιση του υποσιτισμού των νέων, δημιουργία κοινωνικών κυλικείων είτε αυτοδιαχειριζόμενων κατά το παράδειγμα του ΑΠΘ, οργάνωση σχολικών συσσιτίων σε περιοχές με μεγάλα προβλήματα λόγω κρίσης.

Είναι χρέος μας να αποκαταστήσουμε την αξιοπρέπεια των εκπαιδευτικών και να συντονίσουμε, μέσα από ένα πραγματικό διάλογο όλους τους εκπαιδευτικούς και ερευνητικούς φορείς, τους μαθητές, φοιτητές και γονείς για την αναγέννηση της Παιδείας του τόπου μας, του βασικότερου επενδυτικού κεφαλαίου που διαθέτουμε.

Μια πρόταση για το νομό Καρδίτσας

Δημιουργία πιλοτικού κοινωνικού αυτοδιαχειριζόμενου κυλικείου σε σχολικές μονάδες της Καρδίτσας (π.χ. Δήμος Παλαμά) από νέους άνεργους με γνώσεις στον τομέα των Τροφίμων υπό την υποστήριξη της Αυτοδιοίκησης και του ΤΕΙ το οποίο θα συνδέει την τοπική παραγωγή με την ενδοσχολική σίτιση. Στόχος αυτού του εγχειρήματος θα είναι η γνωριμία των μαθητών με τα τοπικά τρόφιμα και η μετατροπή τους σε εδέσματα που «αγγίζουν» τα παιδιά και τους νέους. Η επιτυχία του εγχειρήματος θα δημιουργήσει την προοπτική εξάπλωσης της δομής και στα υπόλοιπα σχολεία του νομού καθώς και στα κυλικεία των δημόσιων και αυτοδιοικητικών υπηρεσιών. Η επιλογή του Παλαμά δεν είναι τυχαία μιας και παρουσιάζει ως περιοχή σημαντική αγροτοδιατροφική παραγωγή που άμεσα μπορούν να μετουσιωθούν σε τρόφιμα ενός νεανικού κυλικείου. Η προσπάθεια αυτή για να έχει νόημα πρέπει να συνδυαστεί και με ένα καλά σχεδιασμένο 2ετές πρόγραμμα Διατροφικής Αγωγής (σε συνεργασία με το ΤΕΙ) το οποίο θα συμβάλει στην αλλαγή των διατροφικών προτύπων, στην λελογισμένη κατανάλωση (ιδιαίτερα των λιπαρών τροφών) και στην υγιεινή δίαιτα των παιδιών (στα πρότυπα της μεσογειακής δίαιτας). Άλλωστε το μεγάλο πρόβλημα υγείας που καλείται να αντιμετωπίσει η χωρά μας τα επόμενα χρόνια είναι η χρόνια παχυσαρκία και τα επακόλουθά της. Η πρόταση αυτή δεν κοστίζει σημαντικά όμως μπορεί να λειτουργήσει και αναπτυξιακά συνδέοντας την κατανάλωση με την τοπική παραγωγή. Σε χώρες που έχουν εφαρμοστεί ανάλογα προγράμματα (π.χ. περιορισμός της χρήσης του αλατιού, αντικατάστασης των λιπαρών τροφών, ελαχιστοποίησης της χρήσης αναψυκτικών κλπ) είχαμε θεαματικά αποτελέσματα και σε βάθος χρόνου (6ετία) εμφανίστηκαν αυτές οι αλλαγές και στους δείκτες υγείας του πληθυσμού.