Καθώς οι ηγέτες μας πηγαίνουν από την μία “σωτήρια” Σύνοδο Κορυφής στην επόμενη, και το τέλος της ευρωζώνης γίνεται όλο και πιο ορατό με κάθε “τελική λύση” που εφευρίσκουν, τόσο λιγότερα έχω να σας γράψω. Ό,τι ήταν να πούμε, επί της ουσίας, το έχουμε πει από καιρό.
- Όσο η Ευρώπη αρνείται να κοιτάξει τον εαυτό της στον καθρέπτη και να του πει την αλήθεια (ότι δηλαδή το πρόβλημά της είναι δομικό και σε καμία περίπτωση δεν είναι πρόβλημα ελλειμμάτων ή χρέους), τόσο πιο κοντά στο τέλος του πειράματος της ευρωζώνης ερχόμαστε.
- Όσο οι ευρωπαϊκές αρχές εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν το πρόβλημα αποσπασματικά (ως εάν να ήταν ζήτημα κάποιων υπερχρεωμένων κρατών, που πρέπει να αντιμετωπιστεί με περισσότερα διμερή δάνεια), τόσο πλησιάζει η μετα-ευρώ εποχή – μια εποχή εξ ίσου δυστοπική για πλεονασματικούς και ελλειμματικούς.
- Όσο οι πλεονασματικές χώρες θεωρούν ότι τα πλεονάσματά τους αποκτήθηκαν δικαιωματικά και κατακρίνουν τους ελλειμματικούς για τα ελλείμματά τους (χωρίς να κατανοούν ή να παραδέχονται πως χωρίς τα ελλείμματα των ελλειμματικών θα ήταν αδύνατον να παραχθούν τα πλεονάσματα που τους κρατούν προς το παρόν “εκτός Κρίσης”), τόσο η Κρίση θα βαθαίνει.
- Όσο η Ευρώπη παραμένει πιασμένη στην ιδέα ότι η λύση θα έρθει από μια διαδικασία ομοσπονδοποίησης που θα ξεκινήσει από την αλλαγή των Συνθηκών με στόχο την εισαγωγή πιο σφικτών κανόνων και μέσω πειθάρχησης των ελλειμματικών, τόσο πιο αδύνατη θα είναι η δημιουργία της σκιαγραφόμενης Ομόσπονδης Ευρώπης – καθώς η διαδικασία αναθεώρησης των Συνθηκών θα αφήσει την κατάρρευση του ευρώ ανενόχλητη, δημιουργώντας τα συντρίμμια που θα απομείνουν προς… ομοσπονδοποίηση.
Τι να περιμένουμε λοιπόν από την Σύνοδο αυτή; Ελάχιστα, από ό,τι φαίνεται. Γιατί; Επειδή, άλλη μία φορά, η μόνη χώρα που τολμά να παρουσιάσει ένα Σχέδιο Επίλυσης (η Γερμανία) είναι εκείνη που δεν θέλει να προτείνει ένα (πραγματικό) Σχέδιο Επίλυσης αλλά, αντίθετα, πασχίζει να καθυστερήσει την Επίλυση ελπίζοντας κάποια στιγμή να μπορέσει να τετραγωνίσει τον κύκλο. Δηλαδή; Δηλαδή να βρει έναν τρόπο να επιλύσει την Κρίση διατηρώντας για τον εαυτό της, για την Γερμανία, την δυνατότητα εξόδου από το ευρώ. Δυστυχώς, τέτοιος τρόπος δεν υπάρχει…
Όπως έχω πει και ξαναπεί, η τραγωδία της Ευρώπης είναι πως η μόνη χώρα που έχει την ισχύ να επιλύσει την Κρίση είναι εκείνη που κρίνει πως, αν χρησιμοποιήσει την ισχύ της για να πετύχει αυτόν τον καλό και αγαθό σκοπό, θα χάσει το μεγαλύτερο μέρος της ισχύος της εντός των μελλοντικών Συνόδων Κορυφής καθώς θα πρέπει να θυσιάσει την δυνατότητά της να εξέλθει από την νομισματική ένωση – μια δυνατότητα που δεν θέλει μεν να χρησιμοποιήσει αλλά και την οποία, εξ ίσου, δεν είναι διατεθειμένη να παραδώσει (τουλάχιστον άνευ σκληρών όρων που η Γαλλία δεν αποδέχεται).
Τίποτα από τα παραπάνω δεν σημαίνουν πως θα αποφύγουμε τις θριαμβευτικές ανακοινώσεις τύπου 25ης Μαρτίου (θυμάστε τον κ. Παπανδρέου να δηλώνει περιχαρής πως “Η Ευρώπη σήμερα έπραξε το καθήκον μας και τώρα πρέπει εμείς να κάνουμε αυτό που πρέπει για να σωθεί η χώρα”;), 21ης Ιουλίου (που πάλι μας έσωσε η Ευρώπη), 26ης Οκτωβρίου (όταν ξανα-ματα-σωθήκαμε). Είμαι σίγουρος ότι κάτι βαρύγδουπο θα ανακοινωθεί σήμερα-αύριο, οι αγορές θα κάνουν ότι αναπτερώνονται (καθώς κάποιοι θα στοιχηματίσουν ότι για μερικές ώρες ή μέρες κάποιοι άλλοι θα στοιχηματίσουν πως κάποιοι τρίτοι θα στοιχηματίσουν πως οι αγορές θα ανέβουν – πριν όλοι τους αφεθούν στο αναπόφευκτο της επόμενης πτώσης) και η κατεστημένη δημοσιογραφία μας θα κάνει και πάλι το καθήκον της ανακράζοντας, άλλη μία φορά, με τον ίδιο ενθουσιασμό, το γνωστό “εσωθήκαμεν”. Τι θα είναι αυτό το βαρύγδουπο νέο;
Αν έπρεπε να μαντέψω θα έλεγα ότι πρόκειται για το Σενάριο Β΄ στο οποίο είχα αναφερθεί στο περασμένο Δελτίο Κρίσης που θέλει τη χρηματοδότηση της Ιταλίας (και λιγότερο της Ισπανίας) από την ΕΚΤ αλλά μέσω του ΔΝΤ (ώστε να κρατιούνται τα προσχήματα που θέλουν την ευρωζώνη να ξορκίζει την χρήση τυπωμένου από την ΕΚΤ χρήματος για την χρηματοδότηση κράτους-μέλους). Το γεγονός ότι μόλις πριν από λίγο ο (κατ’ εμέ) Πρίγκηπας του Σκότους (βλ. το λήμμα που έχω συμπεριλάβει για αυτόν τον κύριο στο “Λεξιλόγιο Κρίσης”), ο Larry Summers, με άρθρο του στους Financial Times καλεί το ΔΝΤ να αναλάβει, σε συνεργασία με την ΕΚΤ, την χρηματοδότηση της Ιταλίας, λέει πολλά. Όταν ο Summers δημοσιεύει κάτι τέτοιο την ώρα που οι ηγέτες μας διαβουλεύονται κεκλεισμένων των θυρών (και δεδομένης της σχετικής πρόβλεψής μου την περασμένη Παρασκευή εδώ), τολμώ να πω πως οι πιθανότητες να ανακοινώσουν κάτι προς αυτή την κατεύθυνση μεγάλωσαν θεαματικά.
Συμπερασματικά, φαντάζομαι ότι θα ακούσουμε πολλές ανοησίες περί νέων σκληρών πειθαρχικών κανόνων, δήθεν δημοσιονομικής ενοποίησης μέσω συνταγματικών αναθεωρήσεων που θα απαγορεύουν δια ροπάλου έλλειμμα μεγαλύτερο από κάποιο σφικτό όριο (αλήθεια: αν είναι να απαγορεύει το Σύνταγμα τα ελλείμματα γιατί δεν προσθέτουμε και μια απαγόρευση για την φτώχεια, την ανεργία, ακόμα και την τριχόπτωση βρε παιδιά;) κλπ. Επί της ουσίας όμως το μόνο χειροπιαστό μέρος της επικείμενης συμφωνίας θα αφορά περί τα €150 με €200 δισ που θα διατεθούν στην Ιταλο-ισπανία μέσω, και πάλι διμερών, δανείων τα οποία θα “ξεπλυθούν” μέσω ΔΝΤ. [Την περασμένη εβδομάδα στις Βρυξέλλες ακουγόταν πολύ η ιδέα θα διατεθούν στο ΔΝΤ από τις πλεονασματικές χώρες της ευρωζώνης περί τα €150 δισ και άλλα περίπου €50 δισ από χώρες εκτός ευρωζώνης (π.χ. Δανία, Κίνα, Βραζιλία).]
Αρχικά, η ιδέα ήταν αυτά τα χρήματα να μπουν σε ειδικό λογαριασμό του ΔΝΤ για χρήση αποκλειστικά εντός της ευρωζώνης. Όμως, η Γερμανία (και ειδικά η Κεντρική της Τράπεζα, η Bundesbank) διαμαρτυρήθηκε λέγοντας πως έτσι θα φανεί ότι η Γερμανία χρηματοδοτεί την Ιταλία. Μα, θα πείτε (σωστά), αυτός δεν είναι ο σκοπός; Ναι, αλλά δεν πρέπει να φαίνεται κιόλας! Οπότε, οι ηγέτες μας κλίνουν προς την ιδέα να βάλουν τα χρήματα αυτά στον γενικό κορβανά του ΔΝΤ, υπό την κάλυψη προηγούμενων αποφάσεων την Συνόδου των χωρών μελών του ΔΝΤ περί αύξησης των κεφαλαίων που διαθέτουν στο ΔΝΤ για την καταπολέμηση εστιών της Κρίσης παγκοσμίως (και χωρίς αναφορά στην ευρωζώνη γενικότερα και στην Ιταλία πιο συγκεκριμένα), με την σιωπηλή συμφωνία πως τα χρήματα αυτά θα διατεθούν βεβαίως-βεβαίως (σε συνεργασία με την ΕΚΤ η οποία, κακά τα ψέμματα, θα τα τυπώσει για να τα δώσει, εκ μέρους των πλεονασματικών της ευρωζώνης, στο ΔΝΤ) σε… Ιταλία και Ισπανία.
Το μόνο πρόβλημα με αυτό το μεγαλειώδες πλάνο είναι οι… ΗΠΑ. Βλέπετε, ως το πιο σημαντικό μέλος του ΔΝΤ (ουσιαστικά ο ιδιοκτήτης του), οι ΗΠΑ κανονικά θα πρέπει (σε μια αύξηση των κεφαλαίων που διαθέτει το ΔΝΤ) να συνεισφέρουν και αυτές. Έτσι γίνεται κανονικά: Όταν οι βασικές χώρες που χρηματοδοτούν το ΔΝΤ αυξάνουν την χρηματοδότησή τους προς αυτό, συνεισφέρουν όλες μαζί αναλογικά. Όμως το Ρεπουμπλικανικό Κογκρέσο δεν θα συναινέσει, εν μέσω μάλιστα Προεδρικών εκλογών που παλεύει να κερδίσει αποκαθηλώνοντας τον Obama. Για αυτό τον λόγο την ώρα που γράφω αυτές τις γραμμές (Πέμπτη μετά τα μεσάνυκτα) γίνονται πυρετώδεις διαβουλεύσεις ώστε να επιτραπεί στους ευρωπαίους, εκ μέρους της Washington, να συνεισφέρουν κεφάλαια στο ΔΝΤ (Α) χωρίς οι Αμερικανοί να πρέπει να πληρώσουν κι αυτοί και (Β) χωρίς να μειωθεί το ποσοστό επιρροής των ΗΠΑ στο ΔΝΤ. Δύσκολα θα αποτύχουν να τα βρουν σε κάτι τόσο απλό, ιδίως όταν οι Αμερικανοί δεν κολλάνε στα προσχήματα αν είναι να γίνει η “δουλειά”.
Εν κατακλείδι, τίποτα από αυτά που, όπως φαίνεται, θα αποφασιστούν δεν θα ανακόψουν (για περισσότερες από μερικές ημέρες) την πορεία του ευρωσυστήματος προς την διάλυση. Αυτό σε καμία περίπτωση δεν σημαίνει ότι η διάλυση δεν μπορεί να αποφευχθεί. Όπως οι συχνοί αναγνώστες γνωρίζουν καλά, είμαι από τους αιθεροβάμονες που πιστεύουν ακράδαντα ότι λύσεις απλές και άμεσα εφαρμόσιμες υπάρχουν (αν θέλετε δείτε εδώ τις ομιλίες του Stuart Holland και εμού στην Ευρωβουλή, πριν μερικές μέρες, όπου, άλλη μία φορά, εξηγήσαμε την πρότασή μας). Δυστυχώς, όπως έγραψα πιο πάνω, οι πραγματικές λύσεις συγκρούονται με την λογική της διατήρησης της ισχύος εκείνων που μπορούν να τις εφαρμόσουν. Από μία άποψη, πρόκειται για μία αρχαία τραγωδία προβεβλημένη στη μεγάλη οθόνη της ευρωπαϊκής Ηπείρου, με τους κεντρικούς χαρακτήρες εγκλωβισμένους σε ατραπούς και συμπεριφορές που και ο τελευταίος θεατής γνωρίζει ότι τους οδηγούν στην Πτώση.
Το βιβλίο του Γιάνη Βαρουφάκη "Κρίσης λεξιλόγιο" κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ποταμός.
Το βιβλίο του Γιάνη Βαρουφάκη "Κρίσης λεξιλόγιο" κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ποταμός.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου